Żyjemy w szerokościach geograficznych dobrobytu, obfitości oraz przesadnej konsumpcji, w których planowane okresy głodu są rezultatem wyboru, a nie przymusu. Co więcej, są również wyznacznikiem świadomości potrzeb własnego organizmu. Autofagia to rezultat braku spożywania posiłków w określonej jednostce czasu. Dlaczego ktokolwiek miałby to sobie robić?

Filozofia żywieniowa Intermittent Fasting (IF) i jej spektakularne — udokumentowane dziesiątkami badań — korzyści zdrowotne, stały się ważnym elementem kultury optymalizacji zdrowia. Jej założenia stoją jednak w sprzeczności z wytycznymi, tak dobrze znanymi z książek o żywieniu człowieka.

Zrób prosty test. Wspomnij swojemu dietetykowi, że nie jadasz śniadań i obserwuj, jak momentalnie stanie się twoją własną matką.

Zostaliśmy zaprogramowani społecznie aby dostarczać organizmowi co najmniej 3 posiłki dziennie (a najlepiej 5, jeśli tkwisz w starej szkole budowania sylwetki), ponieważ pożywienie jest ważne, żeby ciało mogło się regenerować.

Dowody naukowe pokazują jednak coś innego. Prawdziwa regeneracja — ta na której powinno ci zależeć najbardziej — nie jest następstwem wypchania żołądka jedzeniem. Jest rezultatem kontrolowanego, określonego czasowo braku pożywienia, który prowadzi do pojawienia się bardzo interesującego mechanizmu autofagii – zjadania własnego ciała.

Uroboros. Smok zjadający własny ogon.

Odnowa biologiczna. Level 100

Oprócz genów, trudno znaleźć coś lepiej determinującego czy będziesz żył 50 czy 100 lat, od jedzenia. Wiemy już, że  cukrzyca typu 2 jest wynalazkiem zachodniej diety człowieka XXI w. To obecnie jedna z największych epidemii na świecie. Z drugiej strony, jedzenie właściwych rzeczy, takich jak warzywa, ryby, orzechy stanowi najprostszy sposób uniknięcia kłopotów ze zdrowiem i przedłużenia życia.

ZOBACZ TAKŻE: Jak Przygotować się do 72h Postu?

Oczywiście, nawet z idealna dietą niektórzy ludzie zapadną na choroby a interwencja lekarzy i leków będzie niezbędna. W kapitalistycznym dobrobycie zapomnieliśmy jednak o czymś, co dla człowieka pierwotnego było – o ironio – chlebem powszednim. Zapomnieliśmy o cyklicznych okresach postu.

Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny w 2016 roku została przyznana za odkrycia dotyczące procesu zwanego autofagią, czyli samozjadaniem. Jest ona adaptacją do warunków stresowych, wykształconą w toku ewolucji i pojawia się w organizmie m.in. na skutek niedoboru czynników odżywczych.

Autofagia (gr. autós – sam, phageín – jeść) – biologiczny proces kataboliczny polegający na kontrolowanym rozkładzie przez komórkę cząsteczek chemicznych, fragmentów komórki i organelli komórkowych

Najprościej rzecz ujmując jest to stan, w którym organizm pozbywa się przeróżnych śmieci, a objawia się trawieniem przez komórkę obumarłych lub uszkodzonych elementów jej struktury. Następuje imponująco skuteczny komórkowy recycling. Komórki ciała w trakcie całego swojego życia magazynują zbędne produkty przemiany materii. Autofagia zapewnia eliminację zużytych lub uszkodzonych części komórek bez konieczności ich uśmiercania.

Badanie

Przez stulecia jogini i ludowi mędrcy zalecali cykliczne głodówki w celu zachowania zdrowia. Dziś zachodnia medycyna akademicka nadgania medycynę tradycyjną, objaśniając przy okazji mechanizmy zaleceń tej ostatniej.

Naukowcy z University of Southern California nazwali wyniki swoich badań nad autofagią przełomowymi. Uczestnicy badania zostali poproszeni o 2-4 dniowe głodówki w regularnych interwałach przez okres 6 miesięcy. Wniosek? 3 dniowy post regeneruje cały układ odpornościowy oraz odwraca jego uszkodzenia wyrządzone chemioterapią.

Głodówka najlepsza dla zdrowia

W trakcie postu, organizm wchodzi w tryb oszczędzania wydatkowanej energii. Jednym z mechanizmów wspomagających te oszczędności jest wspomniany wyżej recyckling komórek, które nie są mu dłużej potrzebne. W pierwszej kolejności tych uszkodzonych.

W trakcie 72 godzin postu ilość białych krwinek maleje, ale zaraz po pierwszym posiłku ich liczba wraca do normy — organizm buduje wtedy nowy układ odpornościowy złożony z fizjologicznie nowych leukocytów. Jednocześnie w trakcie samego okresu postu, ciało zużywa nagromadzone w tkankach glukozę, tłuszcz i ketony, co wiąże się z utratą wagi.

Alternatywa? Intermittent Fasting (IF)

72 godzinny post, to prawdopodobnie jedno z najcięższych doświadczeń, jakie możesz sobie dobrowolnie zaoferować. Fizycznie wyczerpujące, bardzo niekomfortowe z nieznośnym odczuciem antycypacji ponownego konsumowania posiłku. Istnieje dobrze znana alternatywa. IF.

Nawykami najbardziej sprzyjającymi optymalizacji procesów autofagii są post, trening i odpowiednia dieta. Kluczowym aktywatorem autofagii jest deprywacja pożywienia. Gdzieś od połowy 2017 roku jestem na formacie żywieniowym IF, według schematu 16/8, co oznacza, że posiłki spożywam jedynie w 8 godzinnym oknie żywieniowym. Przez pozostałą część doby nie wkładam do ust niczego, poza woda źródlaną.

Wygląda to tak:

IF dieta Intermittent Fasting

IF jest dobrym sposobem na wywołanie autofagii. Zakładając jednoczesną restrykcję kaloryczną, tak aby organizm rzeczywiście utylizował śmieci, a nie korzystał ze zgromadzonego w wątrobie glikogenu jako nadrzędnego źródła energii.

Niestety, badania pokazują jednocześnie, że spożywanie dużej ilości białka hamuje autofagię. Dieta wysokobiałkowa stymuluje IGF-1 oraz mTOR, które są silnymi inhibitorami autofagii. Zaleca się, by spożycie białka ograniczyć do 70 g dziennie w zależności od naszej masy ciała.

Na koniec

Co prawda nie mam w najbliższych planach doświadczenia 72h postu, ale intryguje mnie jak zmienia się skład ciała po 3 dobach bez pożywienia. Pomysł dopisuję więc do listy testowej. Zamierzam za to wrócić do wcześniej spraktykowanych #NoFoodMondays – czyli co drugi poniedziałek na samych płynach.

Nie każdy jest gotowy na takie wyzwanie, zwłaszcza jeśli jest fizycznie zdrowy. Wyniki opisanych badań warto natomiast podsunąć komuś, kto boryka się np. z chorobami autoimmunologicznymi lub jest po chemioterapii. Jeśli masz kogoś takiego na horyzoncie, to nieś wieść.

Tutaj trzeba zaznaczyć, że w zdrowych komórkach autofagia rozkłada uszkodzone elementy komórek oraz białka o długim okresie półtrwania; natomiast w nowotworowych niejednokrotnie przyczynia się do ich wzmożonego wzrostu. Autofagia i nowotwory zawsze są zależne od kontekstu. Raz działa supresyjnie na guza raz promuje jego wzrost. Trwają badania w tym obszarze.

Chcesz więcej takich informacji? Zapisz się na newsletter. Świeża porcja w każdą niedzielę na Twojej skrzynce. Próbowałeś bądź zamierzasz spróbować 72h bez jedzenia? Opowiedz innym o swoich doświadczeniach. Sekcja komentarzy jest twoja.

Źródła:

Exercise induces autophagy in peripheral tissues and in the brain [PubMed]

Fasting triggers stem cell regeneration of damaged, old immune system [USC]

Exercise–induced BCL2–regulated autophagy is required for muscle glucose homeostasis [PubMed]