Pijawki w Biohackingu. 120+ Substancji Prozdrowotnych

Pijawki lekarskie w biohackingu? Jeszcze jak! Zanim jednak cokolwiek, zgódźmy się co do jednego. Pijawki nie są nazbyt urodziwe. Wyglądają wręcz jak żywcem zdjęte z deski kreślarskiej H.R. Gigera. Ale niech was nie zwiedzie ich wątpliwy powab. Te żyjątka po przyssaniu się do skóry pompują do organizmu około 120 substancji o wyjątkowych właściwościach optymalizujących zdrowie. I co ważne dla takiego rosłego wrażliwca jak ja: ich ukłucie jest bezbolesne!

Zanim Twój wewnętrzny racjonalista wyprze pijawki jako nadwiślańskie gusła, zaznaczę z tego miejsca, że stawianie pijawek jest jedną z najstarszych terapii lekarskich. W niektórych krajach Europy pijawki są stosowane jako bezpośrednie źródło skutecznych antybiotyków. Amerykańska Organizacja FDA (Food and Drug Administration) w 2004 r. zakwalifikowała pijawki jako środek medyczny. Co więcej hirudoterapia uznana jest także przez NFZ i posiada nr katalogowy 99.991 w spisie procedur medycznych ICD-9.

Przyznam, że mnie również zaskoczyło, że największa z pijawek — Big Pharma — do tej pory nie obrzydziła ludziom tej naturalnej terapii. Sam orbitowałem temat od wielu lat, ale wydawało mi się, że z pijawek korzystają głównie ci, którzy cierpią z powodu przewlekłych hemoroidów, trudno wchłaniających się krwiaków czy żylaków. Ale żeby pijawki były anti-aging czy optymalizowały pracę mózgu? Serio? Dlatego postanowiłem zgłębić temat z pomocą Kaliny, która wraz ze swoją mama od wielu lat zajmuje się zawodowo hiroduterapią w swoim gabinecie we Wrocławiu. Oto czego się dowiedziałem.

Krótka historia leczenia pijawkami

Warto na początek zaznaczyć krótki rys historyczny (ziew…), ponieważ pijawki pobudzały ludzką wyobraźnię od wieków. Sama hirudoterapia, czyli metoda poprawy zdrowia i parametrów organizmu ma już ponad 2000 wiosen. Jej historia przeplata się z technikami krwioupustów, a terapeutyczne zastosowanie pijawki znano już w starożytności.

O zastosowaniu w medycynie pisał sam Hipokrates, a freski przedstawiające zabiegi znaleziono w egipskich piramidach. W starożytnych Indiach, gdzie patronem zdrowia jest Tęczowy Anioł — bóstwo Dhanvantari Deva — ze wszystkich rzeczy, które mógł trzymać w ręku, trzyma pijawkę.

Starożytna Grecja i medycyna Cesarstwa Rzymskiego również mówią o pijawkach. Gallen zaliczał pijawki do systemu elementów ognia, powietrza, wody i ziemi. Do dziś stosowane są wg jego zaleceń protokoły.

Z kolei w medycynie arabskiej Avicenna (Abu Ali al.Hussein ibn Sina) w swoim słynnym dziele Kanon medycyny zawiera kilka stron instrukcji na temat stosowania pijawek.

Natomiast najstarszym pismem, które wspomina o pijawce jest Biblia. Sprawdźcie w rozdziale 30 przypowieści Salomona. W języku oryginalnym Biblii nazwa pijawki wywodzi się od hebrajskiego słowa Alukah — być związanym — jako, że jest ona tak silnie przywiązana do skóry człowieka, jak człowiek do swego przeznaczenia.

Hirudoterapia była bardzo popularna w Europie w XVIII wieku. Mówi się, że wojska napoleońskie straciły więcej krwi za sprawą pijawek niż w wyniku stoczonych wojen, bowiem cesarz Napoleon Bonaparte zlecił dla swojej armii taką formę leczenia.

💡 Napoleon przegrał pod Waterloo, bo miał pecha i nie postawiono mu pijawek. Przed rozstrzygającym starciem dostał gwałtownego ataku hemoroidów. Ból był tak dotkliwy, że Napoleon nie mógł dosiąść konia i z grzbietu rumaka dowodzić wojskiem. Jak na złość dwa dni przed starciem jego lekarze zgubili pijawki, które dotychczas łagodziły mu przykre objawy. W zamian podano mu dużą dawkę laudanum (dawna nazwa nalewki z opium) i Napoleon w dniu bitwy wciąż był pod silnym wpływem tego leku. Zgodnie z niektórymi analizami musiało mieć to wpływ na najważniejszą z decyzji — ciągłe przesuwanie godziny rozpoczęcia ataku.

Dziś wiemy, że pijawka lekarska produkuje około 120 substancji, które są silnymi substancjami biochemicznymi działającymi na bio receptory w układzie immunologicznym, krwionośnym, na komórki krwi a także na receptory błon komórkowych.

Terapia pijawkami może przynieść doskonałe efekty terapeutyczne i to w krótkim czasie. Może być stosowana jako terapia autonomiczna lub uzupełniająca. Co w takim razie znajduje się w pijawkach, że robią tyle zamieszania od 2000 lat?

Niezwykłe właściwości biologiczne pijawki lekarskiej

Oto lista najważniejszych związków produkowanych przez pijawki i ich właściwości:

Hirudyna

to najbardziej znany produkt pijawki i jednocześnie najlepszy istniejący lek przeciwzakrzepowy. Hirudyna jest nieenzymatycznym polipeptydem, składającym się z 65 aminokwasów. Jej nadzwyczajne właściwości wynikają z dużej zawartości glutaminy, asparganiny oraz z jej niskiego punktu izoelektrycznego. Jej bardzo aktywne działanie uzyskiwane jest dzięki współdziałaniu z innymi wydzielinami gruczołów ślinowych pijawki, między innymi z hementyną, hementeryną, antystatyną.

Bdelina

jest inhibitorem proteaz takich jak trypsyna, chymotrypsyna i plazmina, które są czynnikami stanów zapalnych i ich rozprzestrzeniania się w tkankach. Dlatego też bdeliny przyspieszają gojenie się ran. Odkryto je w 1969 roku, a ich nazwa pochodzi od greckiego słowa bdella — pijawka. Występują w dwóch odmianach jako bdelina A i bdelina B3.

Zbudowane są z 45 aminokwasów i cechuje je bardzo bliskie powinowactwo z produkowanym w trzustce ssaków inhibitorem trypsyny. Interesujący jest fakt, że bdelina i hirudyna mają dokładnie przeciwne działanie na proces krzepnięcia krwi. Bdeliny jako inhibitory plazminy, pełnią funkcję kontrolera krwawienia. Odkryto, ze bdeliny stymulują wzrost komórek nerwowych w zwojach rdzeniowych 10 -dniowego embrionu kurczaka.

Hirustazyna

jest kolejnym niedawno zidentyfikowanym antykoagulantem. Zbudowana jest z 55 aminokwasów i jest silnym specyficznym inhibitorem krzepnięcia krwi. Działa jako silny antykoagulant. W badaniach klinicznych stwierdzono, że hirustazyna zapobiega zakrzepicy. Hirustazyna jest także antymetastatykiem o silnych, potwierdzonych klinicznie właściwościach antyprzerzutowych, hamujących rozprzestrzenianie się komórek nowotworowych.

Apyraza

jest niespecyficznym inhibitorem agregacji płytek krwi. To potężny enzym upłynniający krew (zmniejszającym jej lepkość). W gruczołach ślinowych pijawek lekarskich zidentyfikowano dotychczas dwie izoformy apyrazy, które zmniejszają agregację płytek krwi przez hamowanie wydzielania trójfosforanu adenozyny.

💡 Enzymy zawarte w ślinie pijawek działają przeciwbólowo. Dlatego pijawki często stosowane są w leczeniu przewlekłego bólu, na przykład bólu pleców.

Antyelastaza

spowalnia procesy starzenia się skóry. Hamuje enzym rozkładający elastynę i spowalnia rozkład tkanki sprężystej skóry. Dzięki temu hirutoterapia przynosi dobre efekty w leczeniu łuszczycy, egzem, sklerodermii, przebarwień, różyczki i pajączków na kończynach dolnych (teleangiektazji), jak również w gojeniu czyraków i ropni. Badania kliniczne wykazały także, że pijawki są skuteczne w terapii tocznia.

Lipazy i Esterazy

to substancje powodujące rozkład tłuszczów. Badanie kliniczne wykazało korzystny wpływ hirudoterapii na stężenie lipidów. Zaobserwowano normalizację poziomu całkowitego cholesterolu , trójglicerydów i zmniejszenie LDL. Było to związane z wydzieleniem przez pijawki esterazy cholesterolowej oraz lipazy, która rozkłada trójglicerydy.

Eglina

jest silnym środkiem przeciwzapalnym oraz bardzo aktywnym antyutleniaczem. Jest potężnym inhibitorem proteinaz co pozwala natychmiast lokalizować urazy oraz pooperacyjne stany zapalne i skutecznie je blokować.

Kalina

charakteryzuje się bardzo szybkim (1-10 minut) oddziaływaniem na kolagen, tłumi jego zdolności do agregacji płytek krwi oraz inicjowania skrzepliny w miejscach uszkodzonego śródbłonka. Ma działanie przeciwzakrzepowe. Jej właściwości in vitro oraz in vivo potwierdzono w leczeniu zakrzepicy u chomików. Ustalono, że dawka kaliny w ilości 6,5 do 13 ug/ml hamuje agregację płytek indukowaną przez kolagen.

Orgelaza

jest specyficznym kwasem hialuronizadowym. Jest silnym antybiotykiem oraz czynnikiem wywierającym silne działanie rozszerzające na naczynia krwionośne oraz rozpulchniające na tkanki ciała, kości i skórę, co umożliwia szybkie przenikanie przez błony sąsiadujących ze sobą komórek i tkanek ciała. Ciekawą właściwością tego kwasu jest rozpuszczanie związków wielocukrowych tworzących ścianki przetrwalników wielu mikroorganizmów.

Saratyna 

białko, które hamuje adhezję  płytek krwi do kolagenu za pośrednictwem czynnika von Willebranda, co zapobiega agregacji trombocytów.

Destabilaza

jest pierwszym lizozymem wykrytym u zwierząt bezkręgowych, charakteryzującym się łącznym (enzymatycznym i nieenzymatycznym) działaniem antybakteryjnym. Ma także właściwości rozpuszczania zakrzepów. W badaniach doświadczalnych dożylne podawanie szczurom częściowo oczyszczonej destabilazy powodowało właściwości trombolityczne. Skrzepliny ulegały rozpadowi w 75-100 % w ciągu 67 do 137 godzin po podaniu.

W leczeniu zakrzepowego zapalenia żył uzyskano trwałe wyleczenie bez powtarzania się epizodów zakrzepowych. Destabilaza zawiera także unikalną substancję niskocząsteczkową prostaglandynę. Utrzymuje ona w dobrym stanie (regeneruje) naczynia krwionośne, przewód pokarmowy oraz reguluje poziom cukru we krwi.

💡 Najbardziej tajemnicza w działaniu prostaglantyny jest samoregulacja ciśnienia krwi. Jeśli jest ono za niskie — zostaje podwyższone, jeśli natomiast jest zbyt wysokie — zostaje automatycznie obniżone do stanu optymalnego. Nie jest jeszcze wyjaśniony w sposób ostateczny wyjaśniony mechanizm tego działania i jest on przedmiotem dociekań naukowych.

PC – LS

niskocząsteczkowa substancja białkowa, która in vitro hamuje agregację płytek krwi indukowaną przez trombinę. Badania na szczurach wykazały, ze substancja ta powoduje wydzielanie tkankowego aktywatora plazminogenu. Jest więc ona także typowym regulatorem ciśnienia tętniczego krwi, podwyższa ciśnienie za niskie, a zbyt wysokie obniża. Ponadto histamina zawarta w wydzielinie gruczołów ślinowych pijawek przez rozszerzenie naczyń krwionośnych uczestniczy w obniżaniu ciśnienia tętniczego.

Hialuronidaza

jest substancją o podwójnym działaniu. Jest silnym antybiotykiem oraz czynnikiem umożliwiającym szybkie przenikanie przez błony komórkowe sąsiadujących ze sobą komórek i tkanek ciała. Przyczynia się także do szybkiego przenikania w głąb, do sąsiadujących tkanek wszystkich hirudozwiązków wydzielanych podczas tzw. żerowania leczniczego pijawek lekarskich.

Ciekawą właściwością tego enzymu jest rozpuszczanie związków wielocukrowych tworzących ścianki przetrwalników wielu mikroorganizmów. Bagdasarowa już w 1969 roku skutecznie leczyła nią jaskrę u ludzi. Hialuronidaza z pijawek jest jedynym enzymem zawierającym kwas hialuronowy.

Gilantyna

jest białkiem zawierającym duże ilości siarki. Działa jako antykoagulant i silny lek antyprzerzutowy. Jest bardzo aktywnym inhibitorem czynników krzepnięcia krwi. Należy do grupy antystazyn. Zbudowana jest ze 119 aminokwasów, a szczególnie dużo tego związku zawierają gruczoły ślinowe pijawki amazońskiej.

Hementyna

jest fibrynogenolitycznym enzymem zdolnym zapobiegać krzepnięciu krwi oraz rozkładać utworzone już zakrzepy.

Substancje znieczulające

Przypuszcza się, że działanie przeciwbólowe tych substancji wynika z dużej atrakcyjności dla ludzkiego mózgu neuropeptydów, produkowanych przez pijawkę. Neuropeptydy te zawierają endorfiny, znane powszechnie jako hormony szczęścia lub molekuły emocji oraz stymulują ich produkcję przez mózg ludzki.

Poza efektami przeciwbólowymi endorfiny powodują likwidację uczucia niepokoju i euforii oraz uspokojenie, usuwają psychiczne oraz fizyczne uzależnienia, zwiększają tolerancję, likwidują złe samopoczucie, nudności, depresję.

Substancja rozszerzająca naczynia krwionośne

bardzo podobny do histaminy, bliżej niezidentyfikowany jeszcze związek organiczny. Fakt rozszerzania naczyń krwionośnych pod wpływem wydzieliny gruczołów ślinowych pijawki jako pierwszy wyjaśnił i opisał 1939 roku Lindermann. Było to potwierdzeniem wcześniejszych informacji, ze wokół miejsca ugryzienia następuje powiększenie się naczyń włosowatych.

Estradiol, progesteron, kortyzol, testosteron, dehydroepiandrosteron

niedawno zidentyfikowane w wydzielinie pijawek hormony przynoszące pozytywne efekty w leczeniu zaburzeń miesiączkowania i leczeniu niepłodności zarówno u kobiet, jak i mężczyzn.

Neurotransmitery

związki biochemiczne regulujące przepływy impulsów elektrycznych w komórkach nerwowych. Należą do nich dopamina, serotonina, acetyloholina oraz enkefaliny. Mają one duży wpływ na ograniczenia w odczuwaniu bólu oraz zmiany w zachowaniu polegające na uwolnieniu od niepokoju bądź depresji, wywoływaniu snu, a także potężnych emocjonalnych i czuciowych doświadczeń.

Antybiotyki

wykazują bardzo silne działanie przeciwbakteryjne. Produkowane są one przez żyjące w symbiozie z pijawkami lekarskimi specyficzne bakterie. W pierwszych badaniach mikrobiologicznych wyizolowany został z wola pijawki tylko jeden gatunek bakterii. Tę bakterię symbiotyczną w 1941 roku Lehmensick i Hornborstel nazwali Hirudonicolum.

Świadomość, ze pijawki lekarskie zawierają antybiotyki, wyprzedza odkrycie penicyliny przez Fleminga 1929 roku. Dotychczas odkryto 5 antybiotyków lub związków antybiotykopodobnych produkowanych przez bakterię Aeromonas veronii biotyp sobria.

Różne substancje o właściwościach antybiotycznych produkuje także sama pijawka. Niektóre z ich jak hialoronidaza, kolagenaza zostały już opisane powyżej, inne nie są jeszcze zidentyfikowane.

Inne substancje

oprócz wyżej wymienionych składników bioaktywnych, w gruczołach ślinowych pijawek znajdują się histaminopodobne substancje rozszerzające naczynia krwionośne oraz enzymy zmniejszające blizny i zrosty. Fibrynolizyna i kolagenaza, które są obecne w wydzielinach pijawek, zmniejszają gęstość tkanki tworzącej bliznę i pomagają redukować kształt fibroblastu w przerosłych bliznach i bliznowcach.

💡 Alternatywa dla botoksu. Pijawki są wykorzystywane w medycynie estetycznej do usuwania zmarszczek i linii mimicznych. Substancje zawarte w ślinie pijawek działają na skórę od wewnątrz, sprawiając, że staje się bardziej napięta i wygładzona. Działa to na zasadzie mikroiniekcji, a proces jest starannie kontrolowany przez doświadczonego specjalistę. To naprawdę interesująca opcja dla tych, którzy szukają naturalnych i skutecznych metod poprawy wyglądu skóry.

Substancje antynowotworowe

To, ze pijawki mogą mieć właściwości antynowotworowe, zasugerowali po raz pierwszy Loeb i Fleisher jeszcze 1913 roku, relacjonując swoje obserwacje z cofającymi się nowotworami u myszy po zastosowaniu ekstraktów z pijawek. Doniesienia te zostały jednak zbagatelizowane, a potem zapomniane.

Dotychczas nie została rozpoznana substancja lub substancje o tych niezwykle ciekawych właściwościach. Przeprowadzone badania potwierdziły także ich korzystne działanie w hamowaniu przerzutów nowotworowych oraz hamowaniu rozwoju wielu nowotworów. Wykazano antyoksydacyjne działanie wydzieliny pijawek, a jak wiadomo, substancje antyutleniające odgrywają istotną rolę w prewencji chorób nowotworowych.

Jak wykorzystać pijawki w optymalizacji zdrowia

Oczywiście same pijawki w zasadzie niczego nie leczą. W terapiach pijawkowych ważne są produkowane przez nie hirudozwiązki, które w trakcie żerowania leczniczego wprowadzane są w promieniu 2,5-3,0 cm od miejsca przyssania się pijawki oraz centralnie przez układ krwionośny do narządów i organów wewnętrznych organizmu – w tym także do mózgu.

Penetrując je wyszukują usterki w ich funkcjonowaniu i inicjują system działań naprawczych. Nie wiadomo dokładnie gdzie w pijawkach wytwarzane są poszczególne hirudozwiązki. Większość z nich powstaje w gruczołach ślinowych ale są one produkowane także w gruczołach rozrodczych pijawek oraz w wolu.

Potwierdzono badaniami korzystne działanie surowych ekstraktów z pijawek – głównie destabilazy, bdeliny A, bdeliny B, i egliny C na stymulację wzrostu komórek nerwowych, w zwojach rdzeniowych. Neurostymulacyjne właściwości tych substancji stwierdza, się już w 3 dniu od ich podania. Wykazano, że wspomniane związki odgrywają podobną rolę jak czynnik wzrostu nerwów (NGF), neurotrofiny 3 i 4 oraz neurogenny czynnik pochodzenia mózgowego (BDNF).

Pijawki bardzo często są wykorzystywane także przy kuracjach odmładzających jako doskonała i bezpieczna alternatywa dla toksyny botulinowej, czyli popularnego botoxu. Nie wiem jak Wy, ale ja zamierzam przetestować właśnie ten temat i sprawdzić co pijawka może zrobić dla moich worków pod oczami (dzięki tato!).

Na koniec, stanowisko Dolnośląskiej Izby Lekarskiej z 2008 roku:

Choć terapia ta jest jedną z najstarszych terapii lekarskich, jej stosowanie jest uznane przez NFZ i posiada nr katalogowy 99.991 w spisie procedur medycznych ICD-9, służących jako podstawa do rozliczeń z NFZ, metoda leczenia pijawkami lekarskimi wydawać by się mogło archaiczna, nadal ma zastosowanie w terapii przynoszącej pacjentom ulgę i poprawę stanu miejscowego i ogólnego.

Źródła

Dr M.Paruzel, Zarys hirudoterapii praktycznej

M.Rogus, Tajemnice hirudoterapii, Harmonia 2022 nr , str.22

Dr inż. Z. Dynowski, Hirudologia Pijawki lekarskie, tom I

Dr W. Zwińczewska, Hirudoterapia w praktyce, Kraków 2018